De afgelopen dagen staat de media er vol mee:
“Klanten Vandebron gaan betalen voor terugleveren zonnestroom” – RTL Nieuws
“Vandebron legt klanten met zonnepanelen heffing op” – Algemeen Dagblad
“Eigenaar zonnepanelen krijgt minder voordeel bij Vandebron” – Telegraaf
“Bij Vandebron gaan huishoudens met zonnepanelen betalen voor terugleveren energie op piekmoment” – NRC Handelsblad
Zijn we als eigenaren van zonnepanelen de pineut? Is het ineens niet meer interessant om zonnepanelen aan te schaffen? Het ligt een stuk genuanceerder en de kosten voor de consument met zonnepanelen vallen alles mee. In dit artikel vertellen we het complete verhaal. We geven tips om te voorkomen dat de extra kosten bij jou in rekening worden gebracht. Er ontstaat zelfs de mogelijkheid om meer geld te verdienen door op slimme momenten meer energie te gebruiken. In dit artikel filteren we de misleidende berichten en bundelen de nuttige informatie.
Wat is er aan de hand?
Energieprijzen fluctueren met de dag. Ons stroomnet is de afgelopen eeuw gebouwd rondom enkele grote steenkool- en gascentrales verspreid over het land. Het energienet moet altijd in balans zijn, dat betekent dat er evenveel verbruikt moet worden als dat er opgewekt wordt. Netbeheerder Tennet regelt de infrastructuur en contracten om alle energie zo goed mogelijk te verdelen. Als alle energie uit grote energiecentrales komt, is de hoeveelheid opgewekte energie makkelijk te voorspellen en te regelen met langdurige contracten tussen de energiebedrijven met kolencentrales, zoals Essent, Engie, Vattenfal.
Met de komst van meer zon- en windenergie wordt het lastiger de hoeveelheid opgewekte energie per dag in te schatten. Als de zon hard schijnt is er veel zonne-energie. En al de decentraal opgewekte zonne-energie kan moeilijk geregeld worden door Tennet en moet dus ergens heen; de energie moet op dat moment ergens verbruikt worden. Waar te veel aanbod is, zakt de prijs. Zo is het zelfs al voorgekomen dat deze zomer op enkele momenten de energieprijs negatief is, oftewel, je krijgt geld toe als je energie verbruikt.
Als de energieprijs naar nul daalt of zelfs negatief is, wie betaalt dan nog de kosten van Tennet voor het onderhoud en regelen van de balans op het energienet? Tennet stuurt de rekening door naar de energiebedrijven. Energiebedrijven met grote centrales en relatief weinig klanten met zonnepanelen rekenen die kosten door op hun energieprijzen, zonder dat de consument dat door heeft. Maar bij Vandebron heeft 40% van de klanten zonnepanelen, dat is bovengemiddeld veel. De kosten die Tennet het bedrijf in rekening brengt zijn dus relatief ook veel hoger dan bij andere energieleveranciers. Als Vandebron die kosten doorberekent in de tarieven van ál haar klanten, zullen vooral klanten zonder zonnepanelen geneigd zijn te vertrekken.
Vandebron heeft naar eigen zeggen lang gekeken naar de beste manier om stijgende kosten te verrekenen. “Andere bedrijven doen het bijvoorbeeld door het vastrecht te verhogen, maar wij vinden deze heffing de meest transparante manier om het te doen. Dus we hopen dat dit een standaard wordt in de energiemarkt.”
De kans dat dat gaat gebeuren is heel groot, zegt een medewerker bij een ander energiebedrijf tegen de Volkskrant. “Als je niet volgt, raak je klanten zonder zonnepanelen kwijt en trek je klanten met panelen aan, dan prijs je jezelf dus uit de markt. De hoogte van deze heffing zal waarschijnlijk een nieuw tarief worden waarop bedrijven concurreren.” (Volkskrant, 15 augustus 2023)
Kortom, de keuze van Vandebron lijkt een logische verrekening van de kosten en legt de kosten bij de klanten met zonnepanelen. Dit betekent niet dat het niet langer gunstig is om zonnepanelen op je dak te installeren. Of dat je als eigenaar van zonnepanelen vanaf nu verlies gaat draaien. Verderop in dit artikel tonen we enkele rekenvoorbeelden. Voor de meeste huishoudens betekent het dat zij ongeveer 150 euro inclusief btw aan vaste terugleveringskosten gaan betalen.
Nieuwe kansen bij te veel zonne-energie
De rekenwijze van Vandebron gaat uit van de hoeveelheid stroom die je teruglevert. Hoe minder je teruglevert, hoe lager de rekening. Het loont dus om zoveel mogelijk energie direct te verbruiken. Sterker nog als de energieprijs richting € 0,- gaat of zelfs negatief, is het interessant om op die momenten extra energie te gaan gebruiken. Home automation kan daarbij helpen. Een slim regelsysteem in uw woning kan automatisch een laadsessie van uw elektrische auto of thuisbatterij starten. Heeft u geen accu’s? Dan kunnen wij u helpen met home automation om uw wasmachine of andere grote verbruikers zoals airco’s of elektrische boilers aan te zetten. Je kunt zo niet alleen de 150 euro terugleveringskosten die Vandebron in rekening brengt besparen, maar ook meer geld verdienen door extra energie te gebruiken op de juiste momenten.
Hoe meer je verbruikt op het moment dat de prijs negatief is, hoe meer je verdient. En hoe meer mensen zonnepanelen hebben, hoe vaker dit voor gaat komen dat het energie overschot op het net de prijs van energie sterk zal laten dalen. Zo wordt het steeds interessanter om thuisbatterijen en slimme aansturing van uw verbruikers te laten installeren. Vraag vrijblijvend een energie adviesgesprek aan om te kijken naar de mogelijkheden in uw woning.
Bezoek onze informatie avond op 14 november tussen 19:00 en 21:00 uur voor meer informatie over home automation, thuisbatterijen en dynamische energiecontracten.
Financiële rekenvoorbeelden Vandebron
In Solarmagazine staat een uitgewerkt rekenvoorbeeld:
De vaste terugleveringskosten bestaan bij Vandebron uit een vast bedrag per dag, waarbij zonnepaneeleigenaren in een van 6 verschillende schalen worden ingedeeld. In welke schaal dat is, is afhankelijk van de hoeveelheid energie die een zonnepaneeleigenaar jaarlijks bruto teruglevert. Bruto betekent in dit geval álle opgewekte zonne-energie die niet door de consument direct zelf gebruikt wordt. Dat is bijvoorbeeld zonne-energie die ’s middags opgewekt en teruggeleverd wordt aan het stroomnet, maar dezelfde dag ’s avonds weer afgenomen wordt en daarmee ‘gesaldeerd’ wordt in het kader van de salderingsregeling.
Vaste terugleveringskosten per kilowattuur
Aan de hand van de bovenstaande schalen kunnen ook de kosten per teruggeleverde kilowattuur zonne-energie bepaald worden. In onderstaande grafiek is te zien dat zonnepaneeleigenaren per teruggeleverde kilowattuur in het meest ongunstige scenario 15 eurocent gaan betalen. Dat is het geval als ze in schaal 2 vallen en 1.000 kilowattuur zonne-energie terugleveren.
Als ze in schaal 2 vallen en ze leveren voor deze schaal de maximale hoeveelheid van 2.000 kilowattuur zonne-energie terug, betalen ze in dat geval ‘slechts’ 7,50 eurocent per kilowattuur teruggeleverde zonne-energie.
* Noot: voor schaal 1 zijn enkel de kilowattuurkosten weergegeven in het geval een zonnepaneeleigenaar 1.000 kilowattuur zonne-energie teruglevert en voor schaal 6 zijn enkel de kilowattuurkosten weergegeven in het geval een zonnepaneeleigenaar 5.000 kilowatuur zonne-energie teruglevert.
De redactie van Solar Magazine heeft 3 rekenvoorbeelden opgesteld voor zonnepaneeleigenaren die een energiecontract bij Vandebron afsluiten of hebben*. De redactie heeft deze rekenvoorbeelden opgesteld met behulp van de rekentool op de website van Vandebron.
Rekenvoorbeeld 1 | Productie zonnepanelen 2.500 kilowattuur, 30 procent zelfconsumptie
Huidige opbrengst zonnepanelen: 34,323 eurocent per kilowattuur
Opbrengst zonnepanelen in nieuwe situatie: 25,752 eurocent per teruggeleverde kilowattuur
Klanten die bij Vandebron net zo veel zonne-energie opwekken als ze verbruiken, betaalden in de oude situatie 0 euro. De door hen opgewekte hoeveelheid zonne-energie werd in het kader van de salderingsregeling namelijk weggestreept tegen de hoeveelheid afgenomen stroom.
In de nieuwe situatie is ook deze groep zonnepaneeleigenaren echter geld kwijt. Dit komt doordat zij in de meeste gevallen niet alle zonne-energie die zij opwekken direct op het moment dat de zonnepanelen deze stroom produceren kunnen verbruiken. Doordat het moment van opwek en verbruik niet voor 100 procent samenvalt, betalen ze vaste terugleveringskosten over de hoeveelheid zonne-energie die ze tijdelijk terugleveren.
Het eerste rekenvoorbeeld: een zonnepaneeleigenaar wekt jaarlijks 2.500 kilowattuur zonne-energie op. Van deze 2.500 kilowattuur gebruikt de consument 30 procent – oftewel 750 kilowattuur – direct op het moment dat deze opgewekt wordt (red. Milieu Centraal stelt dat de zelfconsumptie van zonnepaneeleigenaren gemiddeld 30 procent is, zelfconsumptie is het verbruik van energie die niet van het elektriciteitsnet gehaald wordt maar rechtstreeks van de eigen zonnepanelen).
De overige 1.750 kilowattuur levert de zonnepaneeleigenaar terug aan het stroomnet en neemt hij op een ander momenteel af als zijn zonnepanelen onvoldoende stroom produceren, bijvoorbeeld in de avonduren of in de nacht.
Door de teruglevering van 1.750 kilowattuur zonne-energie valt de zonnepaneeleigenaar in schaal 2 van Vandebron. Dit betekent dat hij jaarlijks 150 euro inclusief btw aan vaste terugleveringskosten moet gaan betalen, oftewel 8,571 eurocent per kilowattuur zonne-energie die hij tijdelijk teruggeleverd om op een later moment weer af te nemen.
De door de zonnepaneeleigenaar opgewekte stroom die hij direct zelf verbruikt heeft nog altijd een waarde van 34,323 eurocent per kilowattuur, maar de stroom die de zonnepaneeleigenaar eerst teruglevert aan het stroomnet en op een later moment afneemt is nog slechts 25,752 eurocent per kilowattuur waard. Dat is 25 procent minder dan in de oude situatie.
Rekenvoorbeeld 2 | Productie zonnepanelen 2.500 kilowattuur, 60 procent zelfconsumptie
Huidige opbrengst zonnepanelen: 34,323 eurocent per kilowattuur
Opbrengst zonnepanelen in nieuwe situatie: 29,523 eurocent per teruggeleverde kilowattuur
Zou dezelfde Vandebron-klant met behulp van bijvoorbeeld een thuisbatterij zijn zelfconsumptie weten te verhogen tot 60 procent, dan zou hij slechts 1.000 kilowattuur terugleveren.
In het tweede rekenvoorbeeld valt hij daardoor niet langer in schaal 2, maar in schaal 1. Dit betekent dat hij jaarlijks geen 150 euro inclusief btw aan vaste terugleveringskosten moet gaan betalen maar slechts 48 euro, oftewel 4,8 eurocent per kilowattuur zonne-energie die hij tijdelijk teruggeleverd om op een later moment weer af te nemen.
De door de zonnepaneeleigenaar opgewekte stroom die hij direct zelf verbruikt heeft ook in dit geval een waarde van 34,323 eurocent per kilowattuur, maar de stroom die de zonnepaneeleigenaar eerst teruglevert aan het stroomnet en op een later moment afneemt is nog slechts 29,523 eurocent per kilowattuur waard. Dat is 14 procent minder dan in de oude situatie.
Rekenvoorbeeld 3 | Productie zonnepanelen 6.000 kilowattuur, overtollige productie 3.000 kilowattuur, 100 procent zelfconsumptie van eerste 3.000 kilowattuur
Huidige opbrengst overtollige productie zonnepanelen: 13,00 eurocent per kilowattuur tot en met een volume van 2.000 kilowattuur en daarboven 6,00 eurocent per kilowattuur
Opbrengst zonnepanelen in nieuwe situatie: -0,933 eurocent per teruggeleverde kilowattuur
In het meest extreme rekenvoorbeeld gaat een consument die met zijn zonnepanelen op jaarbasis 3.000 kilowattuur meer stroom produceert dan hij verbruikt – omdat hij bijvoorbeeld meer zonnepanelen heeft laten installeren voor de elektrische auto die hij in de toekomst gaat rijden –netto betalen om deze zonne-energie terug te mogen leveren aan Vandebron.
In dit derde rekenvoorbeeld wekt de zonnepaneeleigenaar jaarlijks 6.000 kilowattuur zonne-energie op en is zijn jaarlijkse stroomverbruik 3.000 kilowattuur. Daarbij wordt ervan uit gegaan dat de 3.000 kilowattuur stroom die hij verbruikt – al dan niet met hulp van een thuisbatterij – allemaal direct van zijn eigen zonnepanelen afkomstig is.
De 3.000 kilowattuur ‘overtollige’ zonne-energie levert de zonnepaneeleigenaar terug aan het stroomnet. Door de teruglevering van 3.000 kilowattuur zonne-energie valt de zonnepaneeleigenaar in schaal 3 van Vandebron. Dit betekent dat hij jaarlijks 348 euro inclusief btw aan vaste terugleveringskosten moet gaan betalen, oftewel 11,60 eurocent per kilowattuur zonne-energie die hij teruggeleverd.
Voor deze 3.000 kilowattuur ‘overtollige’ zonne-energie die de zonnepaneeleigenaar teruglevert, krijgt hij een zogenaamde terugleververgoeding (red. dit is de vergoeding die een consument met zonnepanelen in een verbruiksjaar – oftewel het contractjaar – krijgt als hij meer stroom opwekt dan hij verbruikt). De opbrengst van deze terugleververgoeding is bij Vandebron 13 eurocent per kilowattuur voor de eerste 2.000 kilowattuur en 6 eurocent per kilowattuur voor de overige 1.000 kilowattuur. In totaal krijgt de consument voor zijn 3.000 kilowattuur ‘overtollige’ zonne-energie daarmee een terugleververgoeding van 320 euro; oftewel 10,667 eurocent per kilowattuur.
Daarmee kost het terugleveren van 3.000 kilowattuur zonnestroom dus 28 euro, oftewel 0,933 eurocent per kilowattuur.